روش انجام حجامت چگونه است ؟

پس از معاينه و اخذ شرح حال از بيمار موضعي كه براي حجامت تعيين شده است ضد عفوني گشته سپس با ليوان حجامت كه بصورت يكبار مصرف ساخته شده به مدت چند دقيقه بادكش مي شود. بعد از ايجاد انبساط چند خراش سطحي ايجاد مي گردد آنگاه به تناسب وضعيت جسمي، باليني و عروقي بيمار در سه الي پنج مرحله از وی خون گرفته مي شود. اين عمليات مجموعا در مدت حدود 20 دقيقه انجام مي شود كه خون گرفنه شده حداكثر به  50تا 70سي سي بالغ مي گردد. در حجامت خشك مرحله خونگيري انجام نمي شود.

حجامت تا چه حد جنبه علمي دارد؟

تلاش علمي براي توجيه حجامت در جهان شروع شده است و تاليفاتي نيز در اين زمينه منتشر گرديده است. "حجامت يك روش درماني آزموده" حاصل پژوهشي است كه آقاي دكتر يوهان آبله در كشور آلمان انجام داده است. برخي از متخصصين آمريكايي نيز تحقيقاتي در اين موضوع منتشر ساخته اند و يكي از كلينيك هاي مجهز پژوهشي پيرامون حجامت در آمريكا تاسيس گرديده و در حال بررسي علمي روي حجامت مي باشد.

در برخي ازكشورهاي آسيايي نيز اثر درماني حجامت مي باشد. در برخي از كشورهاي آسيايي نيز اثر حجامت بر روی بيماريهای خاص مورد مطالعه قرار گرفته است و گزارش آن منتشر گرديده است. در دانشگاه شهيد بهشتي ايران هم در سالهاي 71-72 چند طرح پژوهشي پيرامون حجامت اجرا گرديده است.

حجامت تا چه حد ارزش درماني دارد؟

در منابع طب اسلام و طب سنتي حجامت به عنوان يكي از اركان مهم درمان ذكر گرديده است و بيماري هاي گوناگون را درمان مي كند و به صورت اختصاصي در منابع طب اسلامي به شكل پيشگيرانه درمان همه بيماريها شمرده شده است و در مورد بيماريهاي خاص درمان تمامي بيماريهاي ناشي از غلبه خون گفته شده است. بوعلي سينا اعتقاد دارد صفرا و سودا نيز از طريق حجامت قابل دفع است.

آيا همه پزشكان حجامت را به بيماران توصيه مي كنند ؟

خير، اطلاعات پيرامون حجامت در جامعه پزشكي محدود است. به طور كلي در دانشكده هاي پزشكي ايران اين موضوع تدريس نمي شود. فقط در بعضي از دانشگاههاي آمريكا، انگليس، آلمان و چين اين موضوع به شكل كلاسيك تدريس مي شود. طبيعي است كه وقتي پزشكان ما ازويژگي هاي درماني آن بي اطلاع هستند همه اقدام به اين عمل نمي كنند. از سوي ديگر اطلاعاتي كه مطرح گرديده است بسيار جديد است و بيش از پنج هزار سال از عمر آن نمي گذرد. پزشكاني كه در ايران با اين موضوع آشنا هستند به هزار نفر نمي رسند.

حجامت در درمان چه بيماريهاي بكار می رود؟

حجامت در مورد بيمارهاي هايپرليپيدمي (چربي خون بالا)، ديابت غير وابسته به انسولين، دردهاي عضلاني، سردردهاي عصبي و ميگرني، بيماريهاي پوستي شامل آكنه، پسوريازيس، آلرژي هاي دارويي، غذايي، فصلي، اعتياد به مواد مخدر، بيماريهاي انسدادي عروق كرونر، عوارض بعد از يائسگي (منوپوز) دردهاي قاعدگي در زنان و دوشيزگان  (ديسمونوره) و برخي بيماريهاي عفوني هورموني و غدد كاربرد دارد.

آيا استفاده از فوايد حجامت تنها براي درمان بيماريهاست ؟

بيشترين كاربرد انواع حجامت در بعد از بيماريهاست و با مكانيسم مختلفي از جمله تنظيم سيستم ايمني موجب پيشگيري از بيماريها مي گردد و بدين ترتيب مي توان نتيجه گرفت كه كاربرد حجامت فقط براي درمان بيماريها نيست .

حجامت نسبت به ساير روشهاي درماني متداول چه مزيتهايي دارد؟

بطور كلي حجامت يك روش درماني بدون عوارض جانبي است و اگر به صورت تخصصي از آن استفاده شود برتري هاي فراوني نسبت به روشهاي درماني جاري مانند مصرف داروهاي شيميايي و جراحي دارد. مزيتهاي درمان با حجامت مي توان بطور خلاصه بدين شرح بيان كرد:

1-حجامت يك روش درماني بدون عوارض جانبي است .

2-حجامت براي تمامي سنين (به جز چهار ماه اول زندگي) كاربرد دارد.

3-حجامت با حداقل توان فني و تجهيزات اجرايي مي تواند بيماريهاي سخت و مزمن را درمان كند.

4-حجامت هيچگونه وابستگي فني، علمي و ابزاري به خارج از كشور ندارد.

5-حجامت يك رفتار درماني سرپايي است و نيازي به تجهيزات بيمارستاني ندارد.

6-در حجامت فاكتورهاي مداخله گر وجود ندارد و يك رفتار كامل موجب درمان مي شود.

7-حجامت يك دستور ديني است، توان جلب تاثيرات رواني در آن بالاست و از اين طريق علاوه بر افزايش سطح درمان پذيري موجب تقويت فرهنگ و اعتقادات مذهبي و ارتباط انسان با خدا مي شود.

در مورد چه افرادي نبايد حجامت كرد؟

حجامت پيشگيرانه خطر افرين نيست و به منظور پيشگيري از بيماريها مي توان هر سال حداقل در فصل بهار حجامت كرد و حداقل فاصله زماني براي حجامت از يك ماه شروع مي شود تا سن روزفاصله يعني چهل ساله چهل روز يك بار، پنجاه ساله و پنجاه روز يكبار . ولي حجامت درماني اگر توسط افراد غير مطلع انجام شود ممكن است موجب درمان نگرديده و يا اشكالاتي را پديد آورد.

در مورد افراد زير نبايدحجامت كرد:

1-افرادي كه با تعريف طب اسلامي و طب سنتي دچار غلبه شديد بلغم هستند.

2-كودكان از بدو تولدتا چهار ماهگي

3-زنان باردار تا ماه چهارم بارداري

4-زنان در مدت ايام عادت ماهيانه

5-افراد داراي كمبود پلاكت خون

6-افرادي كه دچار فشار خون مقطعي بالا هستند (در اين افراد ابتدا بايد با استفاده از حجامت گرم و خشك به طريق مخصوص فشار خون را كاهش داده و سپس اقدام به حجامت كرد)

انجام چند مرحله حجامت در سال بي خطر است ؟

براي طبايع بلغي و صفراوي انجام 1 الي  3مرحله در سال مفيد و بي خطر است و بيشتر از آن نبايد تجويز گردد. براي طبايع سوداوی به همراه يك سلسله تمهيدات درماني ديگر تعداد را مي توان افزايش داد. سقف حجامت مورد نياز طبايع دموی، سن روز فاصله است. يعني فردسي ساله سي روز يكبار، چهل ساله چهل روز يكبار و ... و البته كمتر ازسي روز يكبار نبايد تجويز گردد.

بيماران جهت انجام حجامت بايد به چه اشخاص و مراكزي مراجعه كنند؟

پزشكاني كه دوره آموزش اجرا و روش تجويز را گذرانده باشند صلاحيت انجام را دارند. پيراپزشكان نيز در صورت گذراندن دوره آموزشي مي توانند حجامت نمايند ولي تجويز حجامت بايد با نظر پزشك آشنا با اين روش درماني صورت گيرد. لازم به تذكر است كه بخشنامه هاي اخير وزارت بهداشت، حجامت را يك رفتار درماني نيازمند به پژوهش علمي توصيف كرده است و اين امر را در غالب طرح هاي پژوهشي زير نظر مراكز تحقيقاتي و دانشگاههاي ميسر مي داند بيماران براي انجام حجامت مي توانند به بيمارستانهاي مجري اين طرح مراجعه نمايند.

حجامت در جامعه علمي ما تا چه حد پذيرفته شده است ؟

به طور كلي جامعه علمي يك بازنگري اساسي به رفتارهاي درماني اسلامي و سنتي دارد و اين حركت بسيار پرشتاپ پيش مي رود و در زمينه حجامت نيز جامعه علمي جهاني در مراكز علمي در دانشگاههاي آمريكا اروپا و چين به اين امر توجه كرده است و كارشناسان امر نيز اطلاعات خود را در معرض نشر عمومي قرارداده اند و وسايل سمعي بصري نيز به اطلاع رساني پرداخته اند لكن در جامعه علمي ايران اين موضوع به شكل يك باور علمي متولد نشده است و بيشتر كارشناسان منتظر هستند تا گزارشات كشورهاي خارجي منتشر گردد و زماني كه گزارشي از آن سوي مرز مي بينيد به اين موضوع روي مي آورند .

آگاهي  جامعه سنتي نسبت به اين روش تا چه حداست ؟

افراد بالاي چهل سال معمولا با اين روش آشنايي دارند و برخي نيز از كارآيي آن اطلاعات سطحي و بسيار كم اهميت است ولي مي توان ايده هاي درماني مناسبي را از آن ميان استنباط كرد و به عرصه توجيه عملي برد در حال حاضر مجموعه اطلاعاتي دراين زمينه جمع آوري شده و درشرف انتشار است.

شيوه سنتي حجامت درايران چه قدمتي دارد؟

قدمت حجامت در ايران به قبل از اسلام مي رسد. بهرام گور يكي از پادشاهان ساساني چون درمان بيماري خود را منحصر به حجامت يافت دستور داد تا اين روش در ايران رايج گردد. بر اساس استنادات تاريخي اين روش در ماني در دانشگاه جندي شاپور تدريس مي شده است و ردپاي فرهنگي آن در ادبيات كشور مشاهده مي گردد سالانه در فصل بهار مردم، كودكان و ميان سالان خود را حجامت مي كردند و اصطلاحا اين مراسم را عيد خون مي ناميده اند و معتقد بودند با دفع فضولات و سموم از بدن موجبات سلامتي فرد را فراهم مي نمايد ابزار حجامت سنتي در موزه ها و در مراكز آثار باستاني تا زمان هزار سال قبل به چشم مي خورد.

جايگاه حجامت در طب سنتي ما كجاست ؟

تمامي بزرگان طب سنتي ايران از حجامت به عنوان يكي از اركان مهم درماني ذكر كرده اند. محمد ذكرياي رازي در كتاب الحاوي، شيخ الرئوس ابوعلي سينا در كتاب قانون، در طب سيد اسماعيل جرجاني در كتاب ذخيره خوارزمشاهي، عقيلي خراساني در كتاب خلاصه الحكمه في مجمع الجوامع به شيوه گسترده اي پيرامون حجامت و كاربرد آن در درمان صحبت كرده اند و از حجامت براي درمان بيماريهاي فراگير و مهمي مانند سكته قلبي، ماليخوليا، سردردهاي ميگرني و بخشي از بيمايهاي پوستي بهره مي گرفته اند.

در طب اسلامي و منابع مذهبي نيز توصيه هاي فراواني به انجام حجامت شده است. رسول اكرم (ص) و ائمه اطهار(ع) خود حجامت مي كرده اند و روش انجام آن را بيان فرموده اند و ويژگيهاي درماني آن را برشمرده اند. يكي از مهمترين رواياتي كه در زمينه حجامت در منابع معتبر روايي آمده است و در ذيل آيه يك سوره اسري در تفسير الميزان و برخي از تفاسير آمده است. در حديث شب معراج كه رسول اكرم (ص) مي فرمايند: "وقتي كه به آسمان هفتم صعود كردم بر هيچ ملكي از ملائك گذر نكردم مگر اينكه گفتند يا محمد حجامت كن  و امتت را به حجامت كردن امر فرما".